صداهای مهیب و گوشخراش و خطرناک از دور و نزدیک به گوش می‌رسد و تو هیچ شباهتی بین آنچه باید باشد و بوده و آنچه که هست، نمی‌بینی. سرخی زیبا و نه چندان مهربان آتش جای خود را به صدای مهیب مواد منفجره‌ای می‌دهد که در ساخت آن کمترین اصول ایمنی رعایت نشده است.
مادران و پدران تا دیروقت نگران جگرگوشه‌هایشان هستند که در جست و جوی شادی و نشاط و شادابی به استقبال حادثه رفته‌اند. بسیاری جهت تماشا می‌روند اما معلوم نیست که خطر در کمین سلامت‌شان نباشد؟ اکثرا هم نمی‌دانند دلیل اولین جشن چهارشنبه‌سوری چیست اما آنچه جلبشان می‌کند، هیجان است.
مدت‌ها قبل از سال، آمار زخمی‌ها، مصدوم‌ها، آتش‌سوزی‌ها و حوادث آن گفته می‌شود ولی این اخبار مانع از ایجاد هیجان در جوانان نمی‌شود.
آیا نمی‌توان با مطالعه دقیق جامعه‌شناختی و روانشناختی به تبیین باورهای باستانی همت گماشت و از انحرافات آن جلوگیری کرد؟
آیا بهتر نیست با تهیه ترقه‌های استاندارد و فشفشه‌ها و مواد محترقه بی‌خطر راه خطر را بر سلامتی جگرگوشه‌هایمان ببندیم؟ و این سئوالی است که روزهای پایانی سال در ذهن هر انسان دلسوز شکل می‌گیرد.
یکی از سنت‌های جشن نوروز که از دیرباز در میان ایرانیان با شور و شوق خاصی انجام می‌گرفت، آیین چهارشنبه سوری است که همین نام بیان‌کننده شادی، سرور و نشاط آن است.
چهارشنبه‌سوری از دو کلمه چهارشنبه و سوری تشکیل شده است. منظور از چهارشنبه چهارشنبه آخر سال و سور در فارسی به معنی رنگ سرخ یا گل سرخ و همچنین به معنی جشن است و از پیدایش آن روایت‌های گوناگون نقل شده است؛ از جمله چون چهارشنبه آخر سال در بعضی از نقل‌قول‌ها نحس دانسته شده است آتش می‌افروختند تا نحوست و پلیدی‌ها از بین برود.
مراسم جشن چهارشنبه سوری با قدمت چندهزارساله به شکل‌های گوناگون به حیات خود ادامه داده و مردم هر گوشه از سرزمین ایران اسلامی با گرایش‌های قومی و مذهبی بر پایه فرهنگ و باورهای اصیل و بی‌آلایش با آداب و رسوم خاص خود آن را ارج نهاده و برپا می‌کنند.
از آنجایی که مراسم این شب پیش از فرارسیدن عید نوروز برگزار می‌شود در حقیقت با برپایی آن به استقبال نوروز، بزرگترین جشن ملی سال می‌روند و نسبت به سایر جشن‌های دیگر که در طول سال برگزار می‌شود از هیجان، شور و نشاط بیشتری برخوردار است و در اقوام مختلف با آداب و رسوم ویژه‌ای همچون افروختن آتش، تهیه آجیل مشکل‌گشا، آش چهارشنبه‌سوری، قاشق‌زنی و ... همراه است.
متاسفانه طی چند سال اخیر تهیه و تولید وسایل آتش‌زا و ترقه‌های پر سر و صدا، خطرناک و غیراستاندارد موجب مزاحمت و آسیب‌های جدی جسمی، روحی و اقتصادی مردم شده و تاکنون هیچ مرجعی با برنامه مشخص برای اجرای این جشن و مقابله با این معضل وارد میدان نشده است.
مشکل بعدی زمانی است که مسئولین و متولیان امر در طول سال به فکر چاره جهت چگونگی اجرای صحیح و سلامت اینگونه برنامه‌ها برنیامده و به محض نزدیک‌شدن به این روز با اقدامات و برنامه‌های فوری و مقطعی به فکر ساماندهی آن می‌افتند و بعضا تصمیمات و برنامه‌های آنها قبل از اینکه اجرایی شود، چهارشنبه سوری تمام می‌شود.
مراسم جشن چهارشنبه سوری ابعاد اجتماعی قابل توجهی یافته است به همین دلیل بار اجتماعی، روانی و اقتصادی بسیاری به مجموعه‌های شهری، پزشکی، انتظامی و ... تحمیل می‌کند که موجب عوارض و تبعات منفی قابل توجهی می‌شود، از نقص عضو دائمی گرفته تا مرگ حتمی از سوی دیگر این مراسم با ایجاد تضاد و جدال میان گروه‌های مختلف مردم به اختلاف اجتماعی دامن می‌زند.
طی سال‌های اخیر نوع عوارض و آسیب‌ها دامنه تضاد و مصادیق اعمال خلاف عرف و اخلاق در این مراسم تنوع و گسترش یافته است. عملکرد دولت نیز اساسا انفعالی و حداکثر با توجه به ملاحظات کوتاه‌مدت مهارکننده صورت گرفته است. به علاوه رویکرد مداخلات تقابلی، امنیتی و انتظامی که موجب آثار معکوس و منفی و منجر به برافروخته شدن حساسیت و شکل‌گیری فرصتی جهت اعتراض نسبت به این مداخله شده و خود بر پیچیدگی مشکل افزوده است.
مردم ایران با وجود تفاوت‌های فردی و گروهی اساساً پایبند اصول اخلاقی، دینی و مذهبی هستند اما و از سوی دیگر جامعه فعلی جوان، پویا و پرتحرک است و این گروه بنا بر اقتضای خود بیشتر متوجه جنبه‌هایی از فرهنگ، آداب و رسوم هستند که توأم با نشاط، تحرک و شادابی بیشتر باشد و جشن چهارشنبه‌سوری به‌دلیل ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود بسیار موردتوجه جوانان است و هر ساله نسبت به سال‌های گذشته به‌صورت گسترده‌تر و مفصل‌تر برگزار می‌شود. این موضوع ضرورت برنامه‌ریزی و ساماندهی این مسئله را صدچندان می‌کند.
ساماندهی جشن چهارشنبه‌سوری همانند بسیاری از برنامه‌های ملی، نیازمند تشکیل ستادی ویژه (البته ماه‌های قبل) جهت برنامه‌ریزی، سیاستگذاری، ایجاد هماهنگی و... بین دستگاه‌ها و سازمان‌های ذیربط است، تا با شرح وظایف مشخص و تعریف شده بتوانند اقدامات مؤثری را در جهت برگزاری مناسب این جشن طراحی کند.
وزارت کشور، ناجا، وزارت آموزش و پرورش، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اطلاعات، سازمان صدا و سیما، گمرک، شهرداری‌ها ، وزارت بهداشت، آتش‌نشانی و اورژانس می‌توانند سازمان‌های تشکیل‌دهنده چنین ستادی باشند.
جهت اجرای بهتر، سالم‌تر، شادتر، کم‌خطرتر جشن چهارشنبه‌سوری می‌توانند برنامه‌ها و اقدامات زیر را مورد توجه قرار دهد:
- تولید و عرضه اقلام محترقه، نورافشان بی‌خطر، استاندارد و ایمن به‌صورت آزاد از طریق تولیدکنندگان دارای مجوز.
- جلوگیری از ورود و توزیع مواد محترقه خطرناک و غیرمجاز.
- برخورد جدی و قهری انتظامی، قضائی با تولید و عرضه‌کنندگان مواد محترقه خطرناک و غیراستاندارد.
- برنامه‌ریزی و طراحی جهت اجرای مراسم نورافشانی جذاب در میادین و نقاط مهم و حساس شهر و برگزاری مراسم شادمانی با همکاری و مشارکت مردم.
- اطلاع رسانی، آگاهی و فرهنگ‌سازی میان مردم به جهت استفاده صحیح از مواد محترقه استاندارد و مجاز و تبعات منفی ناشی از استفاده از مواد غیرمجاز.
- مراقبت جدی از امنیت اجتماعی و جلوگیری از تحرکات افراد و گروه‌هایی که منجر به سوءاستفاده از این مراسم می‌شوند.
- آگاه‌سازی دانش‌آموزان مقاطع مختلف تحصیلی از خطرات و عواقب استفاده از مواد محترقه غیرمجاز.
- تهیه و تدوین جزوات، بروشورها و... درخصوص مسائل فرهنگی، اجتماعی و امنیتی کاربرد مواد محترقه غیراستاندارد.
- آمادگی جدی دستگاه‌ها و سازمان‌های انتظامی، امدادی، اورژانس، آتش‌نشانی و...
- تهیه و پخش فیلم‌هایی مربوط به حوادث چندسال گذشته در مورد استفاده از مواد محترقه آتش‌زای خطرناک و غیراستاندارد.
- واگذاری امکانات و فضاهای مناسب جهت اجرای عملیات نورافشانی توسط شهرداری‌ها یا سایر دستگاه‌ها و سازمان‌های ذیربط.
- عدم‌برخورد فیزیکی و قهرآمیز با افراد خاطی.
- ارائه نکات ایمنی لازم جهت پیشگیری از بروز حوادث ناشی از اجرای مراسم چهارشنبه‌سوری.
- مصاحبه با عوامل انتظامی، دانش‌آموزان و به‌خصوص مصدومان حادثه‌دیده سال‌های گذشته.
باشد که ما ایرانیان، فرهنگ، سنت و باور و اعتقادات دینی، مذهبی، ملی و قومی خود را از یاد نبریم و مراسم اعتقادی و کهن سنتی را در کمال مطلوب برگزار کنیم.
